Yüz yüze buluşmaların ne kadar önemli olduğunu anlatmaya gerek yok, değil mi? Partnerinle, sevdiklerinle ya da arkadaşlarınla geçirdiğin kaliteli zaman, sadece ruhunu değil, bedenini de canlandırır. Hatta bazı araştırmalar, bu tür sosyal bağların kalp sağlığını güçlendirdiğini ve kronik hastalıkların önlenmesine yardımcı olduğunu bile söylüyor! Ama bazen o buluşmaların bir tuhaf yanı var. Sanki bir baş başa oluyormuşsun gibi ama birden başka bir “üçüncü kişi” araya giriyor…
Ama bu üçüncü kişi hiç de hoş bir misafir değil, ne de etten kemikten biri. Evet, bahsettiğim şey bir akıllı telefon! 📱 Eğer etrafındaki biri sürekli olarak telefonunu masaya koyuyor ve adeta o bir “üçüncü tekerlek” haline geliyorsa, ne yazık ki bu kişi “phubbing” yapıyor demektir. “Phubbing” dediğimiz şey, telefonla ilgilenirken karşındakini görmezden gelme alışkanlığı yani telefonun, seninle olan sohbetinin önüne geçmesi! Kısacası, telefon bir şekilde bizim sosyal hayatımızın “gölgesi” olmaya başlıyor. 😅
Adından da anlayabileceğin gibi, phubbing, yanında biri varken onları görmezden gelip telefonuna odaklanmak demek. Başkalarının yanında telefon kullanmanın zararlı olmadığını düşünebilirsin, özellikle telefonlarımız hayatımızın bir sürü alanına açılan kapılar olduğunda. Ama ilişki uzmanlarına göre phubbing, zamanla bir alışkanlığa dönüşüp ilişkilerini zayıflatabilir.
Phubbing yapan birini tanımlarken, aslında sürekli olarak telefonunu kullanan ve bu yüzden başkalarıyla olan etkileşimlerini olumsuz etkileyen birinden bahsediyoruz. Yani ara sıra sosyal medyada gezinip kahvaltı yaparken haber okumak, phubbing sayılmaz. Terapist Willow McGinty, “Terapi ve klinik açıdan bakıldığında, phubbing, bir kişinin etrafındaki insanları aktif olarak görmezden gelmesi demektir” diyor. “Eğer telefonu bırakmak sana kaygı veriyorsa ve birisiyle vakit geçirirken tekrar alıp kontrol etme ihtiyacı hissediyorsan ya da bir tartışma sırasında telefonunu almak istiyorsan, işte buna phubbing denir.” 😬
Phubber Olabileceğinin 6 İşareti
- Telefonunu Her Yere Taşırsın
Herkes zaman zaman tuvalette TikTok’a göz atar ya da toplantı sırasında Instagram’a bakar, ama eğer telefonun bir uzvun gibi olmuşsa, yani her yere onunla gidiyorsan, büyük ihtimalle bir phubbersın. McGinty, “Eğer akşam yemeğinde, tuvalette ya da sohbetlerde telefonu bir kenara koyamıyorsan, o zaman sana phubber diyoruz,” diyor. 😅 - Telefon Gerçek Hayatından Önde Gelir
Eğer bir konuşmadan sonra ne konuştuğunu hatırlamıyorsan ya da telefon yüzünden sohbeti kaybetmişsen, phubbing yapıyor olabilirsin. Claudia de Llano, “Eğer başkalarıyla vakit geçireceğine telefonunla yalnız kalmayı tercih ediyorsan, bu kesin bir işaret,” diyor. 🙄 - Telefonunda Olmadığında Kaygılı Hissediyorsun
Telefon ve sosyal medya bağımlılığı phubbing’le el ele gider. de Llano, “Telefonun yoksa kaygılı, huzursuz ya da sinirli hissediyorsan, muhtemelen başkalarına odaklanmaktan çok telefonuna odaklanıyorsundur,” diyor. 😬 - Duygularını İşlemek İçin Telefonuna Dönersin
Bir konuşma sırasında duyguların yükseldiğinde telefonuna yöneliyorsan, bu telefonla sağlıksız bir ilişkinin işareti olabilir. de Llano, “Telefonunu bir tür rahatlatıcı olarak kullanıyorsan, bu bir phubbing işaretidir,” diyor. - Telefonunu Kullanırken Kendini Daha Kötü Hissediyorsun
Telefonunla daha fazla vakit geçirdikçe, aslında kendini daha kötü hissettiğini fark ediyorsan, o zaman biraz dikkat etmen gerekiyor. McGinty, “Telefonuna dalıp zamanın nasıl geçtiğini fark etmiyorsan, ya da telefonunla kalmak sana çaresizlik gibi hissettiriyorsa, buna dikkat et,” diyor. 😬 - Telefonunu Kapatman İçin Sürekli Uyarılırsın
Telefonunu kapatman için sana sürekli hatırlatan biri varsa, phubbing yapıyor olabilirsin. Klinik psikolog Carla Marie Manly, “Eğer başkaları sana telefonunu kapatıp onlarla vakit geçirmesini söylüyorsa, büyük ihtimalle phubbing yapıyorsundur,” diyor. 📱👉🚫
Bunların hepsi sana tanıdık geldi mi? Eğer cevabın evet ise, biraz telefon molası vermekte fayda var!😉
Phubbing ilişkilere nasıl zarar verebilir?
Phubbing’in ilişkiler üzerindeki zararları aslında çok derin. En temel nedeni, phubbing’in, karşındaki kişiye değer vermediğini ya da ona ilgi duymadığını hissettirmesidir, bu mesajı vermek istemeseniz bile. Bir düşünün: Birisiyle sohbet ediyorsunuz ve o kişi telefonu ile ilgileniyor. Tabii ki, söylediklerinizin onlara ilginç ya da önemli gelmediğini hissedersiniz (ya da en azından telefonda yaptığı şey kadar ilgi çekici olmadığınızı). 😕
Bu davranışın hem anlık hem de uzun vadeli etkileri var. Dr. Manly, “Kısa vadede, phubbed olan kişi kendini görülmemiş, yok sayılmış, yalnız ve önemsiz hissedebilir. Uzun vadede ise, phubbing, çiftler arasında duygusal bir mesafe yaratır,” diyor. “Phubbed kişi, partnerinin düşüncesiz davranışları nedeniyle sürekli öfke, kızgınlık ve üzüntü duyguları yaşayabilir.” 😔
Yani, telefonuna odaklanmak, sadece o anı değil, uzun vadede de ilişkilerde kırılmalara yol açabiliyor.
Phubbing’in ilişkiler üzerindeki etkileri, verilerle bayağı bir kanıtlanmış durumda. Son yapılan araştırmalar, phubbing’in ilişki tatminini düşürdüğünü gösteriyor. Hatta evliliklerde bile ciddi etkiler yaratabiliyor! 2017’de yapılan bir çalışmada, 200’ün üzerinde evli çift üzerinde yapılan araştırma, phubbing’in depresyona yol açabileceğini ortaya koymuş. Yani telefona odaklanmanın, evliliklerin sağlığını etkileyebileceği anlamına geliyor! 😬
Ayrıca, phubbing yeni ilişkiler kurmakta da engel. Dr. Manly, telefonla sürekli meşgul olmanın özellikle ilk buluşmalarda büyük bir hata olduğunu söylüyor. Düşün, buluşmanda telefonunu sürekli kontrol ediyorsun, karşıdaki kişi de “Vay be, ilgilenmiyor galiba,” diyor. 2023’te yapılan bir ankete göre, buluşmalar sırasında telefonuyla ilgilenen kişiye %78’lik bir kesim “Beni beğenmiyor galiba” diyor. Yani telefonsuz bir buluşma, herkesin tercih ettiği bir şey! 📱🚫
Ve, sadece telefonun masada durması bile, konuşmanın kalitesini kötü etkiliyor. Evet, doğru duydun! Yani telefon “sadece duruyor” olsa bile, yine de ilişkideki yakınlık ve bağ üzerinde olumsuz etkiler yaratabiliyor. Hadi, bunu bir kenara bırak, telefonun ekranındakileri beğenmek yerine karşıdakine odaklanmak çok daha sağlıklı bir yaklaşım! 💬💕
Son olarak, phubbing sadece karşındakine değil, senin ruh haline de zarar verebiliyor. 2015’te yapılan bir araştırmada, telefonla mesajlaşarak yüz yüze yapılan sohbetin kalitesinin düştüğü saptanmış. Yani telefonuna fazla bağımlı olmak, senin de moralini bozabiliyor! 😕
Kısacası, telefonunu kenara bırakıp, gerçekten “orada” olmak, hem senin hem de etrafındakilerin için daha faydalı olabilir. Bazen de bağlantıyı güçlendiren tek şey, telefonlardan uzaklaşmak! 📵
Birisi neden phubbing’e girişebilir?
Phubbing’e neden olan birkaç farklı faktör var, ve bunlar çoğunlukla kişinin içsel dünyasıyla ilgili. Dr. Manly, phubbing’in genellikle özdenetim eksikliği, internet bağımlılığı ve “bir şeyleri kaçırma korkusu” (FOMO) gibi durumlarla bağlantılı olduğunu belirtiyor. Yani, biri sürekli telefonuna takılı kalıyorsa, bu bazen sadece meraktan ya da bir şeyleri kaçırma korkusundan (FOMO) kaynaklanabilir. 📱😬
Bir başka olasılık ise, pasif-agresif bir kişilik yapısının devreye girmesi. Kişi, partnerini bilerek telefonuyla meşgul ederek, kontrolü elinde tutmak isteyebilir. Yani, bir bakıma bir güç gösterisi yapmak istiyordur. 💪 Ama her zaman böyle düşünmek gerekmez! Bazen de, düşük duygusal zekaya sahip bir kişi sadece, telefonunun başkaları üzerindeki etkisini fark etmiyor olabilir. Yani, kimseyi kasıtlı olarak kötü hissettirmek istemiyorlar, ama yine de aynı etkiyi yaratıyorlar. 😕
Bazen de, insanlar kaygı ya da kaçış amacıyla telefonlarına yönelirler. Dr. Manly, “Telefonu sürekli elinde tutma ihtiyacı hisseden biri, partneriyle ya da arkadaşıyla zaman geçirirken bile, dijital dünyada rahat hissettiğini ve kişisel ilişkileri daha az önemli gördüğünü gösteriyor,” diyor. Yani, kişi yüz yüze ilişkilerdeki daha derin zihinsel ve duygusal yatırımı, dijital dünyadaki kolay kaçışa tercih ediyor. Hızlıca gelen dopamin hit’iyle bir tür ‘rahatlama’ arıyorlar.
Telefonlarımız artık elimizin bir parçası gibi, değil mi? Bir saniye bile gözümüzden ayırmak istemediğimiz, sürekli yanımızda taşıdığımız bir şey haline geldi. 😅 Dr. de Llano’nın dediği gibi, bazen telefonlarımızı her durumda yanımızda bulundurmak zorunda hissediyoruz. Yani, mesela, bir arkadaşınla yüz yüze konuşurken bile, telefon cebimizde veya masanın üzerinde olabilir. 🤳 Hatta bu durum o kadar yaygınlaştı ki, sanki telefonsuz yaşamak biraz tuhaf oluyormuş gibi hissediyoruz!
Ve en garibi de şu: Telefonlar bize anında rahatlama sağlıyor. Sosyal medya, internet… bir bakıyorsun, kafan karışmış, telefonunu açmışsın ve bir anda kendini sosyal medyada kaybolmuş buluyorsun. 🌀 Ama eskiden böyle bir şey yoktu, değil mi? Bilgiyi hemen alıp rahatlamak yerine, biraz daha “güzelce” kafa dağıtmamız gerekirdi. 🙃
Bunların hepsi aslında anksiyetemizi artırıyor. Yani, telefonlar her an elimizin altında, sanki bir şeyler kaçırma korkusu ya da acil bir durum olabilir gibi hep yanımızda. Ama belki de, biraz daha gerçek bağlantılara odaklanmak, telefonlardan uzaklaşmak, ruh halimizi daha iyi hale getirebilir. 🌿
Düşünsene, telefon yerine, kafanı ve kalbini birazcık boşaltmak ne kadar huzur verici olabilir? 🙌
Phubbing’den Kurtulmanın Yolları
1. Telefonunuza Sürekli Bağlanma Sebebinizi Kendinize Sorun
Eğer bir “phubber” oldığunuzu fark ettiyseniz, bu alışkanlıktan kurtulmak için öncelikle neden bu duruma düştüğünüzü anlamalısınz. Dr. Manly, telefonunuzu başkalarıyla vakit geçirirken neden sürekli elinize aldığınızı sorgulamanızı öneriyor. Yani, telefonunuzu bir rahatlama aracı olarak mı kullanıyorsunuz, kaçmak mı istiyorsunuz, yoksa biraz güç mü gösteriyorsunuz? 🤔 Kendinize bir içsel sorgulama yapın ve bir arkadaşınızla konuşurken telefonunuzu almak gibi durumlarda ne hissediyorsunuz? Bunu anlamak, sizi dijital sınırlar koyma konusunda daha hazırlıklı hale getirebilir!
2. Kendinize (Ve Varsa Partnerinize) Sınırlar Koyun
Telefonunuzu sağlıklı bir şekilde kullanmak nasıl bir şey olurdu? Bu soruyu netleştirmek gerek. Ne zaman telefon kullanmak uygun olur? Hangi durumlarda telefon kullanmamalısınız? 🧐 Dr. de Llano, telefonunuzu kullanırken hangi kurallara uymanız gerektiğini belirlemenizi öneriyor. Belki belirli zamanlarda telefonunuzu başka bir odada bırakmaya karar verebilirsiniz ya da partnerinizle yemek yerken telefonların uzak tutulmasını sağlayacak bir anlaşma yapabilirsiniz. Hatta belki telefonları tamamen yasaklayıp, sadece kaliteli zaman geçirmeyi tercih edebilirsiniz! 📱❌
Eğer telefonla olan bu yeni ilişkiyi uygularken kaygı hissederseniz, de Llano, doğal alanlarda zaman geçirmeyi öneriyor. Doğayla bağlantıya geçmek, hem dijital dünyadan kopmanızı sağlar hem de sizin daha grounded (toprağa bağlı) hissetmenizi sağlar.🌳
3. Soğuk Tavuk Yöntemini Uygulayın
Alışkanlıkları kırmak zor olabilir ama Dr. Manly, bu işin en etkili yolunun “soğuk tavuk” yöntemi olduğunu söylüyor. Yani telefonunuzu hiç açmadan dışarıda arkadaşınızla ya da partnerinizle sohbet etmeye karar verin. Evet, tam olarak böyle! Telefonu bir kenara bırakın ve o anı dolu dolu yaşayın! Tabii, iş dışında bir acil durum olmadıkça telefonunuzu hiç kullanmamalısınız. “Telefonlar sadece iş için gerekli olduğu zaman kullanılmalı, yoksa birinin yanında zaman geçirecekseniz, telefon kullanılmamalı” diyor Dr. Manly. ⛔📱
Telefon kullanımını kısıtlamak için başka bir öneri: McGinty, gün içinde “farkındalık molaları” vermenizi öneriyor. Yani, telefonunuzu bir kenara bırakıp biraz derin nefes alarak rahatlamak, zihninizi taze tutmak için mükemmel bir yol. Bunu sabahları uygulamak da faydalı olabilir; böylece günün ilk dakikalarında telefonun içine kaybolup gitmektense, biraz rahatlayabilirsiniz. 🌅
Son olarak, McGinty, “Kamuya açık yerlerde yalnız kalmayı normalleştirmek” gerektiğini söylüyor. Yani, sosyal medyada vakit geçirmeyi, zaman öldürme alışkanlığı haline getirmemek gerek. Romantik ya da arkadaşlarla yapılacak buluşmalar için daha aktif aktiviteler seçmek, telefonlardan uzak kalmak için harika bir yol. Mesela sadece yemek yemek ya da içki içmek yerine, biraz yürüyüşe çıkabilir ya da spor yapabilirsiniz! 🤸♂️
Ve unutmayın, kendinize karşı sabırlı olmalısınız! Alışkanlıkları değiştirmek zaman alır, bu yüzden bir anda her şeyin mükemmel olmasını beklemeyin. Eğer bu adımlar işe yaramazsa ve phubbing ilişkilerinizi etkiliyorsa, bir uzmandan destek almayı düşünmelisiniz.🧑⚕️
Partnerine Phubbing’i Bıraktırma Yolları
Eğer partnerin telefonuna öylesine gömülüyorsa ve sen de “Beni duyan var mı?” diye düşünüyorsan, önce dürüstçe bir konuşma yapman gerekiyor. Yani, telefonunun seni nasıl hissettirdiğini, aradaki bağı nasıl zayıflattığını gerçekten açıklaman önemli. Tabii, nazikçe yapmalısın, “Telefonu bırak, ben buradayım!” demek yerine, “Böyle olunca biraz yalnız hissediyorum, bunu birlikte konuşalım mı?” gibi bir yaklaşım daha etkili olabilir. 😊
Dr. Manly’nin önerdiği gibi, partnerinin telefonla fazla zaman geçirmesinin ardındaki sebepleri anlamaya çalışmak da iyi bir fikir. “Acaba telefona bu kadar bağlı olmasının nedeni nedir? Neyden kaçıyor?” diye kendine sorabilirsin. Bu, partnerinin neden böyle bir alışkanlık geliştirdiğini anlamana yardımcı olabilir.
Bir de unutmaman gereken şey şu: Değişim zaman alır. Yani, partnerinin birkaç hata yapması çok normal. İlk başta sürekli telefonunu elinden almaya çalışmak yerine, dikkatini başka bir şeyle çekmeye çalışabilirsin. Mesela, “Bugün nasıl hissediyorsun?” gibi bir soru ile başlayabilirsin. Hatta sonra, “Telefonuna bayağı takıldığını fark ettim, ama gerçekten seninle konuşmak istiyorum. Gel biraz sohbet edelim,” demek de işe yarayabilir. Hatta bazen sadece bunu söylemek, partnerini konuşmaya geri getirebilir.
Eğer yine de telefonuna gömülmeye devam ediyorsa, biraz daha hafif bir yaklaşım gerekebilir. Mesela, “Yoksa telefonunda gerçekten acil bir şey mi var, yoksa birlikte bir yürüyüşe çıkalım mı? Bütün gününü orada geçirecek gibi görünüyorsun,” diyebilirsin. Ya da daha basit bir şey: “Bu yemeği gerçekten çok beğeniyorum, sen de çok beğendin mi?” gibi bir şey diyerek onların ilgisini telefonlardan, o anın tadını çıkarmaya yönlendirebilirsin. 🍝
Peki ya sen? 📱✨
Telefonlarımızın hayatımıza nasıl etki ettiğini ve bağlantılarımızı nasıl şekillendirdiğini düşündüğümüzde, hepimizin hikayesi farklı olabilir. Belki de senin de başına gelmiştir, ya da şu an partnerinle bu durumu yaşıyorsundur. Sence phubbing ile başa çıkmanın başka yolları var mı? Kendine, partnerine ya da arkadaşlarına nasıl daha fazla odaklanmayı başardın? Düşüncelerini paylaş, belki senin deneyimlerin başka birine ilham verir! Yorumlarda buluşalım! 💬👇
Unutma, küçük adımlar büyük değişimler yaratabilir. Yavaşça ama kararlılıkla, daha kaliteli ve gerçek bağlantılar kurmak mümkün! 🌟
