Vücudunuz Toksik Bir İlişkiyi Reddedebilir mi? ‘O’ Kişiyle Olmadığınızı Gösteren 6 İşaret

Şu an flört dünyasında olmak hiç bu kadar zor olmamıştı. Bir yanda flört uygulamalarındaki eh işte seçeneklerin çeşitliliği, diğer yanda modern ilişkilerin (hatta situationship dediğimiz o belirsiz durumların) bir nevi “kullan-at” doğası… Üstüne bir de sosyal medyada dolaşan şüpheli flört tavsiyeleri eklenince, “mükemmel eşleşmeni” bulmak ya da birinin sana uygun olup olmadığını anlamak neredeyse imkânsız gibi geliyor. Ama… ya vücudun, tüm bu flört sıkıntılarına başından beri cevap veriyorsa?

TikTok kullanıcıları, “vücut reddi” (body rejection) denilen bir fenomen üzerine yemin ediyor. Bu, sinir sistemimizin bir ilişkinin bize uygun olmadığını söyleme şekli ve genelde stres ya da anksiyete belirtilerine benzeyen fiziksel sağlık sorunlarına yol açıyor. Bu trendle birlikte insanlar, eski sevgililerinden ayrıldıktan sonra yaşadıkları değişimi gösteren öncesi-sonrası videoları paylaşıyor. Genelde bu videolarda Billie Eilish’in L’AMOUR DE MA VIE şarkısı çalıyor ve toksik partnerlerinden kurtulduktan sonra ne kadar daha sağlıklı ve mutlu olduklarını gözler önüne seriyorlar.

Zaten ruh sağlığı uzmanları uzun zamandır “vücudumuz her şeyi kaydeder” (yani, hayatımızdaki uzun süreli travma ve stresin etkilerini hissederiz) fenomeninden bahsediyor. Peki, bu “vücut reddi” teorisi ilişkiler söz konusu olduğunda gerçekten geçerli mi? Vücudun birini reddedebilir mi ve bu durumun sağlık üzerindeki etkileri nasıl olur? Öğrenmek için okumaya devam et! 😊

Vücudun birini reddedebilir mi?

“Vücudun birini reddedebilir” demek biraz fazla basitleştirilmiş bir ifade olur. Vücudumuz, beynimizden gelen talimatlar olmadan hareket etmez; aynı şekilde sadece hislere dayanarak da çalışmaz. Bunun yerine, hayatındaki sağlıksız dinamiklerden kaynaklanan kronik stresin fiziksel sonuçlar doğurabileceğini ve bu sonuçları bir ilişkinin sağlıksız olduğuna dair işaretler olarak yorumlayabileceğini söylemek daha doğru olur.

Board sertifikalı bir seks terapisti ve Little Gay Book’un yaratıcısı Frankie Bashan’a göre, bu durum tamamen zihin-beden bağlantısıyla (yani, ruh sağlığının fiziksel sağlığı nasıl etkilediği ve tam tersi) ve özellikle sinir sistemimizde önemli bir rol oynayan vagus siniriyle ilgili. Vagus siniri, büyük bir kranial sinirdir ve “vücudumuzun parasempatik sinir sistemini düzenler, yani homeostazı (vücudun dinlenme halini) korumaktan sorumludur,” diye açıklıyor Bashan.

Sinir sistemimiz, sakin ve duygusal olarak güvenli ortamlarda gelişir. Ancak vücudumuz kronik stres ve travmaya maruz kalırsa (örneğin, çalkantılı bir romantik ilişki) Bashan’a göre vagus siniri ve sinir sistemi düzgün bir şekilde düzenlenmekte zorlanabilir. Bu da sindirim sorunları, anksiyete ya da yorgunluk gibi fiziksel ve zihinsel sağlık problemleri olarak kendini gösterebilir.

Üstelik vücudumuzun aşırı tepki vermesi için illa ki bağırış çağırış ya da yoğun tartışmalar yaşanması gerekmez. Sempatik sinir sistemi (stres tepkisini düzenleyen sistem) devreye girebilir ve vücudu yorabilir. Psikolog ve Clarity Therapy NYC’nin kurucusu Logan Jones, MD, şöyle diyor: “Kırmızı bayrakları bilinçli olarak fark etmeyebilirsin, ama vücudun tonlamaları, mikro ifadeleri ve enerji değişimlerini, rasyonel zihninin her zaman açıklayamayacağı bir şekilde algılar.”

Peki, vücudun neden bu incelikleri algılar? Bazı insanlar buna “sezgi” der, ama aslında bu sinyaller vücudunun seni zarardan korumaya çalışması olabilir. Şöyle bir örnek düşün: Bazı kokular ya da hisler, uzun süredir bastırılmış anıları tetikler. Vücudumuz, geçmişteki dış uyaranları duygularla ilişkilendirir. Dr. Jones, “Eğer geçmiş deneyimlerin seni sevgiyi anksiyeteyle ilişkilendirecek şekilde programladıysa, vücudun belirli insanlara ya da onların seni soktuğu durumlara panikle tepki verebilir,” diye ekliyor.

Partnerini Vücudunun Reddettiğini Gösteren 6 İşaret

Vücudunun mevcut romantik durumunla ilgili alarm zilleri çaldığını mı hissediyorsun? İşte bu “alarm”ların ne anlama gelebileceği ve fiziksel olarak nasıl ortaya çıkabileceğine dair bir açıklama.

1. Birinin Yanında Kendini “Tuhaf” ya da Huzursuz Hissediyorsun

Dr. Jones’a göre, beynimizde neuroception adı verilen (güvenlik ya da tehlike için sürekli tarama yapan bir sinir ağı) yerleşik tehdit algılayıcılar bulunur. Ancak ne yazık ki, geçmişte gaslighting (kişinin kendini sorgulamasına neden olan bir duygusal istismar türü) mağduru olan birçok insan, bu neuroception tepkilerini görmezden gelme eğilimindedir. Dr. Jones, “Bunları rastgele şeyler olarak etiketlemek yerine: Bu, sinir sisteminin bir şeylerin yolunda olmadığını algılamasıdır,” diye uyarıyor.

Neuroception örnekleri arasında kalp atış hızının ya da tansiyonun artması, midenin düğüm düğüm olması hissi ya da ani ve aşırı yorgunluk gibi durumlar yer alabilir.

2. Kas Gerginliği Yaşıyorsun

Lisanslı klinik psikolog ve flört/ilişki terapisi uzmanı Adrianna Holness, çene sıkma, sırt ağrısı ya da omuzlarda gerginlik gibi durumların genellikle birikmiş duygusal stresin işaretleri olduğunu söylüyor. Boyun ve kafa derisi kasları kasıldığında, bu durum başın etrafına sıkıca sarılmış bir bant gibi hissedilen gerilim tipi baş ağrılarına da yol açabilir. Bu gerginlik, partnerinle bir tartışma sırasında ortaya çıkabileceği gibi, günlük hayatınızda da kendini gösterebilir.

3. Cilt Görünümün Değişiyor

Stres, adrenalin ve kortizol gibi hormonların üretimini tetikleyebilir ve bu hormonlar, kan akışı gibi çeşitli işlevleri etkiler. Bu durum, sivilce, kurdeşen ya da döküntülere neden olabileceği gibi, egzama, sedef hastalığı veya akne gibi rahatsızlıkların alevlenmesine de yol açabilir. Dolayısıyla, cildinde artan değişiklikler fark edebilirsin.

4. Bağırsak Sağlığı Sorunları Yaşıyorsun

Dr. Holness, stresin bağırsak mikrobiyomunun (yani, kalın bağırsağımızda bulunan sağlıklı bakterilerden oluşan küçük ekosistem) hassas dengesini bozabileceğini söylüyor. “Kortizol gibi hormonların salınımını etkileyerek, bu durum irritabl bağırsak sendromu (IBS) benzeri semptomlara ve diğer sindirim sorunlarına yol açabilir,” diye ekliyor. Ayrıca, bağırsak ve beyin birbirine sinyaller gönderdiği için, vücudun tepkisi ruh halini ve bilişsel işlevleri de etkileyebilir. Eğer “gergin mide” hissinin her zamankinden daha fazla tetiklendiğini fark ediyorsan, sebebi bu olabilir.

5. Her Zamankinden Daha Yorgun Hissediyorsun

Uyku sorunlarının yanı sıra (örneğin uyuyamamak ya da kabuslarla boğuşmak) stres, gecede 7-9 saat uyuyanların bile gün içinde kendini tükenmiş hissetmesine neden olabilir. Dr. Jones, “Vücudun harcadığı duygusal enerji nedeniyle sürekli bir dalgınlık (dissosiyasyon) ve hissizlik hissi oluşur,” diyor.

Örneğin, partnerinle sürekli tartışıyorsan ya da onun yanında sürekli gergin hissediyorsan, günlük hayatında oldukça yorgun düşebilirsin. Bu da iş, okul ve diğer yaşam sorumluluklarını yerine getirmeyi daha zor hale getirebilir.

6. Daha Kolay Hasta Oluyorsun

Eğer sinir sisteminden gelen bu işaretler görmezden gelinirse, Bashan’a göre, toksik bir ilişkiye uzun süre maruz kalmak “sağlığını ciddi şekilde etkileyebilir, bağışıklık sistemini zayıflatabilir, hastalıklara karşı duyarlılığını artırabilir ve tekrarlayan sağlık sorunlarına yol açabilir.” Hatta bir araştırma, kişiler arası çatışmaların çeşitli sağlık sorunlarının gelişimine katkıda bulunabileceğini ortaya koydu; katılımcılar ayrıca daha düşük bir sağlık algısı ve yaşam kalitesi bildirdiler.

‘Vücut reddi’ aslında başka bir sağlık sorununun işareti olabilir mi?

Eğer yukarıdaki belirtiler stresli ya da toksik bir ilişki sırasında ortaya çıkmaya başlıyorsa, bu sağlık sorunlarının ilişkinin bir sonucu mu yoksa tamamen farklı bir durum mu olduğunu anlamak zor olabilir. İşte bu noktada Dr. Jones, kendine dönüp basit sorular sormanı öneriyor. Durumu netleştirmek için şu soruları kendine sorabilirsin:

• Partnerim yanımdan ayrıldığında belirtilerim kayboluyor mu?
  (Bu, zararlı uyaranlar ortadan kalktıktan sonra vücudunun dengeli bir duruma geri dönmesi olabilir.)
• Onun yanındayken kendimi sürekli diken üstünde mi hissediyorum?
  (Bu, çevrene karşı aşırı tetikte olma hali olan hipervijilansın bir işareti olabilir.)
• Onunla konuştuktan sonra gerçekliğimden şüphe mi ediyorum?
  (Bu, gaslighting’e maruz kalmanın bir sonucu olabilir ve kendini ve gerçekliğini algılama biçimini etkileyebilir.)

Eğer bu soruların çoğuna “evet” diyorsan, belirtilerin ilişkinin doğasının bir yan ürünü olabilir. Ancak bu tetikleyiciler olmadan da sağlık sorunların kötüleşiyorsa (yani yukarıdaki sorulara “hayır” diyorsan), altta yatan bir sağlık sorunun olmadığından emin olmak için bir sağlık uzmanına danışman gerekebilir.

Ayrıca şunu unutma: Sosyal medyada gördüğün “vücut reddi” belirtileri stresin yan etkileri olabilir, ancak bazı otoimmün hastalıklar (örneğin, sedef hastalığı, lupus ya da romatoid artrit) da akne, yorgunluk ya da hatta anksiyete gibi benzer etkiler yaratabilir. Dr. Holness, “Toksik bir ilişki bazı hastalıkları kötüleştirebilir ya da tetikleyebilir, ancak nadiren tek başına bir neden olur,” diyor. “Otoimmün hastalıklar, genetik ve çevresel faktörleri içeren karmaşık kökenlere sahiptir,” diye ekliyor.

Sonuç olarak, stres kaynaklı olsun ya da olmasın, fiziksel sağlık sorunların hakkında bir sağlık uzmanına danışmak asla kötü bir fikir değildir.

İlişkilerinde Daha Güvenli Hissetmenin Yolları

Öncelikle şunu söylemek önemli: Eğer bir ilişkinin içinde fiziksel ya da zihinsel olarak tehlikede olduğunu hissediyorsan, o durumda kalman asla tavsiye edilmez. Güvendiğin bir yakınından ya da bir ruh sağlığı uzmanından yardım alarak, ayrılık sürecini güvenli bir şekilde yönetebilir ve daha sağlıklı bir ortama geçiş yapabilirsin.

Bunun ötesinde, ara sıra yaşanan tartışmalar ya da anlaşmazlıklar mutlaka bir ayrılık nedeni olmayabilir. Bunun yerine, bu tür anlaşmazlıkları kendin ve bir partnerden beklediğin davranışlar hakkında daha fazla şey öğrenmek için bir fırsat olarak görmeye çalış. Bunu yapmanın faydalı bir yolu? Bağlanma stilini incelemek. Bu, tüm yakın ilişkiler için bir şablon görevi görebilir.

Bağlam açısından, kaygılı bağlanma stiline sahip olmak, terk edilme işaretlerine karşı aşırı hassasiyet göstermen anlamına gelebilir. Bu da yakınlık arzusuna ve bazen bağımlı ilişkilere (yani, senin ve partnerinin birbirinizin duygularını düzenlemek için birbirinize bağımlı olmanıza) yol açabilir. Öte yandan, kaçıngan bağlanma stili genellikle sorunlardan kaçmayı ve ilişkide bağımsızlık hissini korumak için mesafe koymayı içerir.

Kendi ve partnerinin bağlanma stilini öğrendikten sonra, ikinizin de neye ihtiyaç duyduğunuz hakkında açık bir diyalog başlatabilirsin. Örneğin, kaygılı partnerler daha fazla güvenceye ya da anksiyetelerini tetikleyen davranışları dile getirebilecekleri bir alana ihtiyaç duyabilir. Dr. Holness, “Bu, ilişkinin güvenli bir alan olup olmadığını değerlendirmek için mükemmel bir zamandır,” diyor. “Sağlıklı bir dinamik, güvenli ve istikrarlı hissettirmeli ve altta yatan endişeleri ele almak için iletişime dayanmalıdır,” diye ekliyor.

Daha güvenli hissetmek için bir diğer faydalı ipucu: Kimliğini ilişkinin dışında da oluştur. Kendi kişisel hedeflerine ulaşmak, değerlerinle uyum içinde yaşamak ve hatta yalnız vakit geçirmeyi öğrenmek, kim olduğunu daha iyi anlamana yardımcı olabilir. Eğer partnerin bu kendini keşfetme sürecine karşı tepkili ya da destekleyici değilse ya da sınırlarını bir “uzaklaşma” işareti olarak görüyorsa, bu durum bir toksisite kırmızı bayrağı olabilir.

Sonuç Olarak

Vücudun toksik bir kişiyi ya da ilişkiyi doğrudan “reddetmez,” ancak dengesiz bir ilişkiden kaynaklanan kronik stres, sindirim sorunları, cilt değişiklikleri, yorgunluk ve genel bir huzursuzluk ya da anksiyete hissi gibi fiziksel belirtilerle kendini gösterebilir. Eğer bu belirtilerin partnerinin yanındayken sürekli olarak ortaya çıktığını fark ediyorsan, ilişkiyi yeniden değerlendirme ve senin için doğru olup olmadığını belirleme zamanı gelmiş olabilir. Her durumda, altta yatan fiziksel sağlık sorunlarını elemek için bir sağlık uzmanına danışman ve stresini ya da ilişki sorunlarını konuşmak için bir ruh sağlığı uzmanına ulaşman önerilir.

Evet, bazı ilişki sorunları çözülebilir, ancak özellikle seni tehlikeye atanlar çözülememeli ve çözülmemelidir. Bashan, “Eğer istismar belirtileri yaşıyorsan ya da toksik bir ortamda sıkışmış hissediyorsan, kendine bir iyilik yap ve ayrıl. Profesyonel destek almak çok önemlidir ve bir terapist, zararlı davranışları azaltmana yardımcı olabilir,” diyor.

Vücudumuz zaten bizi dengeye geri getirmek için çok fazla çalışıyor. Yapabileceğimiz en az şey, onu dinlemek, diye ekliyor Bashan.

Eğer sen ya da tanıdığın biri cinsel saldırı, istismar ya da aile içi şiddet mağduruysa, 155’i ara.

Kaynaklar

• Ho, Jacqueline Mei Chi et al. “Book Review: The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma.” Frontiers in Psychology vol. 12 704974. 18 Aug. 2021, doi:10.3389/fpsyg.2021.704974
• Shrout, M Rosie. “The health consequences of stress in couples: A review and new integrated Dyadic Biobehavioral Stress Model.” Brain, behavior, & immunity – health vol. 16 100328. 13 Aug. 2021, doi:10.1016/j.bbih.2021.100328
• Elbers, Jorina et al. “Wired for Threat: Clinical Features of Nervous System Dysregulation in 80 Children.” Pediatric neurology vol. 89 (2018): 39-48. doi:10.1016/j.pediatrneurol.2018.07.007
• Tanaka, Masaaki et al. “Frontier studies on fatigue, autonomic nerve dysfunction, and sleep-rhythm disorder.” The journal of physiological sciences : JPS vol. 65,6 (2015): 483-98. doi:10.1007/s12576-015-0399-y
• Döllinger, Lillian et al. “Training Emotion Recognition Accuracy: Results for Multimodal Expressions and Facial Micro Expressions.” Frontiers in psychology vol. 12 708867. 12 Aug. 2021, doi:10.3389/fpsyg.2021.708867
• Porges, S. W. (2004, April 30). Neuroception: A subconscious system for detecting threats and safety. Zero to Three (J). https://eric.ed.gov/?id=EJ938225
• de Vos, Willem M et al. “Gut microbiome and health: mechanistic insights.” Gut vol. 71,5 (2022): 1020-1032. doi:10.1136/gutjnl-2021-326789
• Newsom, J. T., Mahan, T. L., Rook, K. S., & Krause, N. (2008). Stable negative social exchanges and health. Health Psychology, 27(1), 78–86. https://doi.org/10.1037/0278-6133.27.1.78
• Angelo, Elizabeth. “Managing interpersonal conflict: Steps for success.” Nursing management vol. 50,6 (2019): 22-28. doi:10.1097/01.NUMA.0000558479.54449.ed toksik